Mindfulness en emotieregulatie, wat hebben de twee met elkaar te maken? Hoe kan mindfulness helpen om emoties te reguleren en ons brein, het lichaam en het zenuwstelsel meer in balans te brengen?
Vraag jezelf eens af: wanneer je lekker aan het dineren bent met een groepje vrienden. Ben je dan echt ontspannen? Of ben je erg je best aan het doen? Ben je voortdurend de groep aan het entertainen, probeer je heel veel vragen te stellen zodat je heel betrokken overkomt en van iedereen zijn zaken op de hoogte bent? Wil je heel graag het woord en vertellen dat je die nieuwe collega zo goed geholpen hebt?
Emotieregulatiesystemen (Gilbert, 2009)
Het model van Gilbert (2009) geeft inzicht in hoe de verschillende systemen van waaruit wij kunnen opereren. Het gevaar- het jaag- en het zorg- en kalmeringssysteem. Deze systemen wisselen elkaar af. Er is altijd maar een systeem actief. Alle systemen zijn functioneel en nodig, onder bepaalde omstandigheden.. Het gevaar- en het jaagsysteem kosten ons energie. We staan dan aan. De hartslag gaat omhoog, de ademhaling gaat sneller, spierspanning neemt toe, lichaamstemperatuur neemt toe en ook de stresshormonen in het lichaam nemen toe. In het gevaarsysteem is er dreiging. Voor ons fysieke lichaam, of meer ons psychologische zelf. We kunnen ook bang zijn om afgewezen te worden, niet leuk gevonden of geaccepteerd te worden, er buiten te vallen. In het jaagsysteem is er een vermeende of verwachte beloning waarvoor we in actie moeten komen en welke we willen verkrijgen en waar we beter van denken te worden. Het systeem is bedoeld om in basisbehoeften zoals voedsel te kunnen voorzien, maar gaat nu ook veel vaker over het op willen krikken van onze status. Ons zelfbeeld. Ons imago. Hoe komen we het beste uit de wedstrijd?
Emotieregulatiesystemen in balans
Het is belangrijk dat de juiste systemen op het juiste moment actief worden, maar ook weer non-actief worden wanneer dat moment voorbij is. Wanneer het gevaar geweken is of in een bepaalde behoefte is voorzien en we verzadigd zijn. We kunnen dan zakken in het zorg- en kalmeringssysteem waarin we opladen, herstellen en verteren. De balans wordt weer hersteld. Wanneer we te lang in het gevaar- of in het jaagsysteem verkeren en niet terugzakken, verbruiken we veel energie en kunnen we uit balans raken. Het gevolg? Allerlei fysieke, emotionele en mentale klachten.
Emotieregulatiesystemen en het denkende brein
Het menselijke brein en denkvermogen is bizar intelligent. Helaas kan het ons ook tegenwerken. We kunnen namelijk, anders dan dieren, met ons denkvermogen de stresssystemen aan zetten. Door aan een dreigende, spannende of genânte situatie terug te denken, ons deze alleen al voor te stellen of hierop te anticiperen zet het gevaarsysteem aan. Een stressreactie wordt ook daadwerkelijk getriggerd. Hetzelfde geldt voor het jaagsysteem. Ook al hoeven we niet in actie te komen, omdat we vrij zijn van werk of nog in bed liggen en er nog niet uit hoeven, toch kan het brein gedachten produceren die het jaagsysteem aan zetten. “Je had nu ook niets nuttigs kunnen doen” “Zou je niet lekker gaan sporten?” “Wat kan je vandaag allemaal doen?” “Hoe zou ik nog meer uit dit project kunnen halen?” Super vermoeiend en zonde van de energie!
Mindfulness en emotieregulatie: bewustwording
Mindfulness is een vaardigheid die gaat over aandacht en opmerkzaamheid. Het trainen van mindfulness maakt dat je je meer bewust wordt van wat er van binnen gebeurt. Je kunt hierdoor ook leren opmerken of en wanneer welk systeem in jou actief wordt, wat de triggers hiervoor zijn en hoe je je dan wil of gaat gedragen. Je kunt je ook bewust worden van welke activiteiten, situaties of personen voor jou rustgevend, kalmerend en ontspannend zijn en hoe je dus in het zorg- en kalmeringssysteem terecht kunt komen. Wanneer we niet mindful of opmerkzaam zijn opereren we veelal op de automatische piloot en worden zomaar automatisch en onbewust systemen en patronen actief, die zeker op lange termijn ons niet altijd helpen en zelfs kunnen uitputten, overvragen of leegzuigen.
Mindfulness en emotieregulatie: opmerken en zakken
Mindfulness maakt dat we bewust doorkrijgen wanneer een emotieregulatiesysteem actief wordt. We geven onszelf hiermee de kans en de ruimte om te pauzeren, stil te staan en bewust te reageren. We kunnen meegaan in de stress en een respons vanuit het gevaar- of het jaagsysteem maar we kunnen ook bedenken of dit helpend is of dat we liever iets doen, of laten, zodat we meer kunnen zakken en kalmeren in het zorg- en kalmeringssysteem en een andere respons inzetten. We kunnen er dan voor kiezen om met meer rust, compassie, begrip of acceptatie te dealen met een lastige situatie, in plaats van met strijd, aanval, verdediging of onszelf te forceren in bepaalde gedragingen. Ook is het zo dat mindfulness helpt om uit je hoofd te komen en hierdoor al een deel van die activatie van van het gevaar- en het jaagsysteem door gedachten verminderd wordt.
Mindfulness training bij Mindklub
Je kunt bij Mindklub op verschillende manieren bezig zijn met Mindfulness. We bieden een 8-weekse training aan (Mindfulness Based Stress Reduction, Jon Kabat Zinn) en bieden ook losse lessen in het groepslesrooster aan. Je kunt structureel blijven trainen om je bewustzijn en je aandachtspier sterk te houden. Het lijkt ons leuk om je te ontmoeten en samen met jou te trainen!